Je moest eens weten

Vanaf eind jaren zestig kwamen de eerste vrouwen uit Turkije naar Nederland om hier een nieuw leven op te bouwen. Hoe zagen die levens eruit? We weten er maar weinig van. De tentoonstelling 'Je moest eens weten' en de gelijknamige publicatie van fotograaf en kunstenaar Çiğdem Yüksel, vertellen de verhalen van deze vrouwen. De tentoonstelling is te zien in van 28 september 2024 tot en met 25 mei 2025 in het Nederlands Fotomuseum, Rotterdam.

Authentiek en persoonlijk
Çiğdem Yüksel staat bekend om haar persoonlijke betrokkenheid en haar vernieuwende benadering van maatschappelijke thema's. Haar werk wordt gekenmerkt door de sterke band die zij opbouwt met de mensen die zij portretteert waardoor hun verhalen op een authentieke en krachtige manier worden vastgelegd. Met deze eerste grote solo tentoonstelling belicht Yüksel de levens en verhalen van de eerste generatie vrouwen uit Turkije in Nederland, een groep die vaak onderbelicht is gebleven in de Nederlandse geschiedenis.

Çiğdem Yüksel: “Ik besefte hoezeer ik beelden mis die recht doen aan het verhaal van de eerste generatie vrouwen uit Turkije, zoals mijn oma. Een archief dat representatief is, waar mijn generatie en de generaties na mij terecht kunnen om te zien wie deze vrouwen waren en om te begrijpen waar ons verhaal in Nederland begonnen is. Als we ons visuele erfgoed niet snel aanvullen, blijft deze geschiedenis onzichtbaar. Deze vrouwen zijn inmiddels op leeftijd, de tijd dringt.”

22 unieke verhalen
De tentoonstelling bestaat uit 22 unieke verhalen, vergezeld van foto's uit familiealbums, (video)interviews en nieuwe portretten die Yüksel maakte in haar mobiele fotostudio. Ze vertellen over de pijn van migratie, heimwee, verdwaald raken en je weg vinden. Werken, zorgen voor de kinderen, de taal leren. Liefde en ongelukkige huwelijken. Beknot zijn als vrouw en emancipatie. Hun bijdrage aan de Nederlandse economie als fabrieksarbeider of schoonmaker, en hun strijd voor vrijheid en gelijke rechten. Hun verhalen zijn divers, gelaagd, dubbelzinnig, zoals elke menselijke ervaring dat is. Een centraal onderdeel van de tentoonstelling is een video-installatie waarin Yüksel intiem reflecteert op de herinneringen en gedachten aan haar overleden oma.

Eerbetoon aan Bertien van Manen
Daarnaast biedt de tentoonstelling een eerbetoon aan de onlangs overleden documentairefotograaf Bertien van Manen (1935 - 2024). Yüksel portretteerde enkele vrouwen die Van Manen in de jaren 70 van de vorige eeuw vastlegde voor haar boek Vrouwen te Gast. Eén van de beelden uit dit boek, Staking van Turkse vrouwen bij kippenslachterij Ten Dam, Almelo (1978), maakt deel uit van de permanente Eregalerij van de Nederlandse Fotografie in het Nederlands Fotomuseum.

Publieksprogrammering en gelijknamige publicatie
Tijdens de tentoonstellingsperiode organiseren het Nederlands Fotomuseum en Prospektor een uitgebreide publieksprogrammering waaronder workshops en een erfgoedsymposium om het maatschappelijk debat over migratie, beeldvorming en het belang van een representatief visueel archief en erfgoed,  een podium te geven. De gelijknamige publicatie, een productie van journalistiek productiebureau Prospektor en uitgegeven door nai010 uitgevers, verschijnt gelijktijdig met de opening van de tentoonstelling.

Je moest eens weten is een project van Prospektor, samengesteld door Yüksel in samenwerking met gastcurator Frederiek Biemans, Iris Bergman, persoonlijke assistente van Bertien van Manen en curator Frits Gierstberg van het Nederlands Fotomuseum. Het Fotomuseum nodigt iedereen uit om deze indrukwekkende en belangrijke tentoonstelling te bezoeken en kennis te maken met de verhalen van deze bijzondere vrouwen.

______________________________________________________________________________

Çiğdem Yüksel is een Turks-Nederlandse beeldend kunstenaar en fotograaf. In haar werk richt Yüksel zich op de invloed van fotografie op ons collectieve geheugen. Ze begon haar carrière in de fotografie bij de Volkskrant. In 2017 won ze de prestigieuze Zilveren Camera-award voor haar portretserie van Syrische kindvluchtelingen die werkten in textiel- en schoenfabrieken in Turkije.

Het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam waakt over het Nederlands fotografisch erfgoed van nu en van de toekomst en maakt dit toegankelijk voor het publiek in al zijn verscheidenheid. Hierbij plaatsen we de fotografie altijd in een actuele context. Bij alles wat we doen, staan de kernwaarden beeldbepalend en betrokken centraal.

Prospektor is een journalistiek productiebureau dat zich richt op verhalen met maatschappelijke relevantie. De vertelvorm kan uiteenlopend zijn: documentaire films, interactives, podcasts, boeken en tentoonstellingen, en is vaak transmediaal.

nai010 uitgevers is specialist in het uitgeven van hoogwaardige publicaties op het gebied van architectuur, stedenbouw, kunst en design. Jaarlijks publiceert de uitgeverij zo'n 45 boeken, die wereldwijd worden gedistribueerd en in meer dan 1500 boekhandels worden verkocht.

Ga naar de digitale press kit voor beelden over de tentoonstelling en publicatie Je moest eens weten